Kajian Kes : Mungkir Pertunangan

Kajian Kes : Mungkir pertunangan


Aisyah telah dipinang oleh keluarga Johan. Semasa upacara peminangan, kedua-dua belah pihak telah menetapkan mahar RM800 berserta persalinan serba dua kerana melangkah bendul. Mereka juga telah bertukar-tukar hantaran dimana pihak Johan telah memberikan sebentuk cincin emas berlian berharga RM13,000 dan wang hantaran sebanyak RM20,000 dan pihak perempuan telah memberi cincin perak bertatah berlian berharga RM10,000.

Dalam tempoh pertunangan, pihak perempuan telah membuat persiapan perkahwinan dengan membeli peralatan bilik pengantin, mengecat dan mengubahsuai rumah dan membeli pakaian pengantin sebanyak 5 pasang. Kesemua persiapan tersebut berjumlah RM200,000.

Seminggu sebelum tarikh perkahwinan, Aisyah mendapat sms daripada Johan bahawa beliau ingin memutuskan pertunangan kerana beliau terkena ‘santau’ dan Johan baru mendapat tahu bahawa Aisyah masih tunangan Kasim. Sedangkan Aisyah telah menyiapkan segala persiapan perkahwinan dan kad-kad jemputan telah diedarkan.

Pada hari perkahwinan, Aisyah telah ditemuramah oleh wartawan dan disiarkan dimuka hadapan surat khabar utama dengan tuduhan ‘Johan lelaki dayus’. Aisyah juga menyatakan bahawa beliau tidak memberi jawapan kepada pinangan oleh Kasim.

Nasihatkan Aisyah dan Johan.


3 isu yang perlu diteliti dan dirungkaikan :

1. Adakah sah ikatan pertunangan?
2. Siapakah yang memungkiri? Adakah alasan yang diberikan boleh diterima oleh syarak?
3. Apakah remedi yang boleh dituntut oleh kedua-dua belah pihak?

Isu 1 : Adakah sah ikatan pertunangan?

a. Ulama telah mengharuskan pertunangan sebagai langkah awal kepada ikatan perkahwinan.

Al-Baqarah : 235 `Dan tidak ada salahnya bagi kamu tentang apa yang kamu bayangkan (secara kiasan) untuk meminang perempuan (yang kematian suami dan masih dalam iddah)’

Jabir bin Abdullah, Rasulullah saw bersabda : `Jika seseorang kamu mahu meminang seorang perempuan kalau boleh lihat lebih dahulu apa yang menjadi daya tarikan untuk mengahwininya, maka hendaklah dilakukannya’

b. Syarat-syarat perempuan yang dipinang
i. perempuan yang boleh diakadnikahkan
ii. bukan perempuan yang telah dipinang
iii. tidak dalam iddah
iv. bukan perempuan yang diharamkan berkahwin

c. Dalam kes ini, isu yang ditimbulkan oleh Johan bahawa Aisyah adalah tunangan Kasim.
Persoalannya, adakah pinangan Kasim diterima? Aisyah mengakui bahawa Kasim ada meminang tetapi beliau masih belum memberikan sebarang jawapan sehinggalah beliau menerima pinangan Johan.

Hadis : `Janganlah seorang lelaki meminang selepas pinangan saudaranya kecuali setelah peminang yang pertama itu meninggalkannya (memutuskannya) atau memberi kebenaran kepada peminang selepasnya’

Terdapat 3 keadaan :
i. pinangan pertama telah diterima
- fuqaha’ sepakat : HARAM bagi peminang baru datang meminangnya kerana dia menceroboh hak peminang yang pertama dan boleh menimbulkan perkelahian.
- Mazhab Malik : HARAM meminang perempuan yang menaruh minat kepada seseorang lelaki yang tidak fasik.
ii. pinangan pertama ditolak
- ulama’ sepakat : HARUS bagi lelaki lain meminangnya kerana hak lelaki pertama tidak sabit.
iii. pinangan yang belum ditolak dan belum diterima
- ½ fuqaha’ : TIDAK BOLEH orang baru meminangnya, kerana ada unsur mencabar orang yang pertama yang berkemungkinan pinangan akan diterima, tetapi dengan kedatangan pinangan yang baru bererti peminang kedua memotong peluang orang yang pertama.
- ½ fuqaha’ : HARUS bagi orang yang baru meminangnya, kerana pinangan masih belum diberi keputusan itu belum lagi sempurna dan belum sabit hak peminangnya.
- Hadis Mutttafaq alaih : Fatimah binti Qais telah berjumpa Rasulullah saw menceritakan bahawa Muawiyah dan Abu Jahm telah meminangnya. Rasulullah bersabda – Muawiyah seorang yang miskin tidak ada harta, manakala Abu Jahm pula seorang yang sentiasa meletakkan tongkat di atas tengkuknya (garang dengan isterinya), maka kahwinlah dengan Usamah bin Zaid.

Dalam kes ini, Johan telah meminang Aisyah dalam keadaan beliau tidak tahu bahawa Kasim ada masuk meminang Aisyah terlebih dahulu.

Hadis :

Seterusnya, Johan dan Aisyah boleh berpegang kepada pendapat (iii) iaitu HARUS bagi Johan meminang Aisyah selagimana Aisyah belum menerima pinangan orang lain dan berpegang kepada dalil hadis Fatimah binti Qais di atas.

Ikatan pertunangan antara Johan dan Aisyah adalah SAH dari segi hukum syarak.

Isu 2 : Siapakah yang memungkiri? Adakah alasan yang diberikan boleh diterima oleh syarak?

a. Johan yang memungkiri dan ingin memutuskan ikatan pertunangan atas 2 alasan :
i. baru mendapat tahu bahawa Aisyah adalah tunangan Kasim
ii. terkena `santau’

Isra’ : 34 `Dan sempurnakan perjanjian’
Hadis : `Tunaikan janji bila kamu berjanji’

b. Adakah alasan ini boleh diterima oleh undang-undang dan hukum syarak?

Seksyen 15 AUKI 1984 : `tanpa apa-apa sebab yang sah’

Alasan pertama :

Jika benar Aisyah adalah tunangan Kasim, maka Johan mempunyai alasan yang kukuh dan sebab yang sah untuk membatalkan pertunangan kerana jika Johan meneruskan pernikahannya dengan Aisyah maka terdapat 3 pendapat fuqaha’ :

i. Jumhur fuqaha’ : nikah SAH tetapi perbuatan meminang tunang orang lain itu BERDOSA
ii. Daud al-Zahiri : nikah TIDAK SAH dan terFASAKH, kerana hakikat larangan meminang bererti larangan bernikah itu sendiri
iii. Imam Malik : 3 pendapat :
o Nikah SAH
o Nikah TIDAK SAH
o Jika isteri sudah disetubuhi tidak boleh difasakhkan kerana akad telah terjadi
Jika isteri belum disetubuhi hendaklah difasakhkan nikahnya

Jika sekiranya, Aisyah belum menerima pinangan Kasim dan daripada sesiapa sahaja, maka alasan tersebut bukanlah sebab yang sah untuk membatalkan pertunangan ini.

Alasan kedua :

Johan menyatakan bahawa beliau terkena `santau’. Adakah ini alasan yang sah mengikut undang-undang dan hukum syarak?

Isu 3 : Apakah remedi yang boleh dituntut oleh kedua-dua belah pihak?

a. Dibawah isu ini terdapat 2 persoalan yang perlu diketahui terlebih dahulu iaitu :

1. Apakah persetujuan yang telah dicapai dan hadiah yang telah diberi antara kedua-dua belah pihak?

a. Persetujuan yang dicapai :
i. mahar sebanyak RM800
ii. persalinan serba dua
b. Barang-barang hantaran pihak-pihak :
i. daripada Johan : sebentuk cincin emas berlian berharga RM13,000 dan wang hantaran RM20,000
ii. daripada Aisyah : sebentuk cincin perak bertatah berlian berharga RM10,000

2. Apakah perbelanjaan yang telah dibuat oleh kedua-dua belah pihak?

a. perbelanjaan Johan :
b. perbelanjaan Aisyah : peralatan bilik pengantin, mengecat dan mengubahsuai rumah dan membeli pakaian pengantin sebanyak 5 pasang. Kesemua persiapan tersebut berjumlah RM200,000.

b. Remedi yang disediakan menurut Undang-Undang dan Hukum Syarak :

i. Hukum Syarak

3 pendapat ulama’ :

HANAFI : jika hadiah-hadiah masih sempurna dan belum menukar keadaannya atau dimakan atau dimusnahkan, pemberi boleh meminta balik hadiah tersebut, jika kemungkiran janji oleh pihak yang lain. (tidak kisah sama ada pihak lelaki atau pihak perempuan yang putuskan, maka pihak yang dimungkiri janjinya boleh meminta balik hadiah tersebut)

MALIKI : Jika kemungkiran dari pihak lelaki, dia tidak berhak meminta balik hadiah tersebut. Jika kemungkiran dari pihak perempuan, lelaki boleh meminta balik hadiah yang diberi olehnya, sama ada hadiah itu masih ada atau tidak. Jika hadiah itu telah dimusnahkan, harganya harus dibayar. (perempuan mungkir, lelaki boleh minta hadiah)

SHAFIE : Hadiah-hadiah hendaklah dikembalikan sama ada masih wujud atau tidak. Jika hadiah itu masih ada, hendaklah dikembalikan.Jika telah dimakan atau digunakan atau hilang, harganya hendaklah dikembalikan. (kena kembalikan hadiah)

ii. Seksyen 15 AUKI 1984 :

`tanpa apa-apa sebab yang sah’

`pihak yang mungkir bertanggungjawab memulangkan pemberian-pemberian pertunangan jika ada, atau nilainya dan membayar apa-apa yang telah dibelanjakan dengan suci hati untuk persediaan perkahwinan’

`boleh dituntut melalui tindakan Mahkamah’

iii. Kes-kes :

1. Aishah lwn Jamaludin
2. Hussin lwn Moh
3. Abdul Latiff
4. Norlida lwn Hasmawi

iv. Dalam kes ini, Johan mungkir pertunangan atas alasan santau. Jika sekiranya, beliau berjaya membuktikannya di Mahkamah kelak, maka beliau boleh memohon agar diketepikan pemberian dan perbelanjaan yang perlu dibayar kepada Aisyah. Jika beliau gagal, maka Johan hendaklah memulangkan kesemua pemberian yang telah diberikan oleh Aisyah, dan jika sekiranya pemberian itu tidak ada, hendaklah dibayar harganya. Jika mengikut pendapat Syafie, maka Johan juga boleh memohon agar pemberiannya kepada Aisyah dikembalikan semula.

Persoalannya, sama ada Johan perlu membayar sejumlah RM200,000 persiapan perkahwinan yang telah dibelanjakan oleh Aisyah? (dah bayar hantaran RM20,000 + pendapatan Johan + g/rugi aib)

Persoalan seterusnya, bolehkah Johan menuntut semula wang mahar sebanyak RM800 serta gantirugi kerana aib dan malu apabila disiarkan berita `Johan lelaki dayus’ dimuka hadapan akhbar utama?


suriaterang


Anjuran penyelesaian secara sulh.